Tâm thần kinh là gì? Dấu hiệu nhận biết và khi nào cần khám

Các rối loạn tâm thần kinh là nhóm vấn đề liên quan đến cảm xúc, hành vi và khả năng tư duy khiến người bệnh khó kiểm soát bản thân, suy giảm chức năng sống và ảnh hưởng lớn đến công việc cũng như các mối quan hệ. Dù phổ biến trong xã hội hiện đại, rất nhiều người lại ngần ngại chia sẻ hoặc tìm đến bác sĩ chuyên khoa, khiến tình trạng âm thầm tiến triển nặng và gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe tinh thần lẫn thể chất.

Trong thực tế, không ít trường hợp nhầm lẫn giữa chuyên khoa Tâm thần và Thần kinh, dẫn đến việc thăm khám sai hướng kéo dài thời gian điều trị. Việc hiểu rõ tâm thần kinh là gì, các dấu hiệu nhận biết sớm và thời điểm cần thăm khám là điều vô cùng cần thiết để mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe tâm trí của mình. Bài viết dưới đây iBONE FiSiO sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về khái niệm này và nhận diện một số bệnh lý tâm thần kinh thường gặp trong đời sống hiện nay.

1. Khái niệm tâm thần kinh là gì ? 

Tâm thần kinh là nhóm rối loạn ảnh hưởng đồng thời đến cảm xúc hành vi và hoạt động của hệ thần kinh. Người bệnh thường gặp thay đổi trong cách suy nghĩ khả năng tập trung điều chỉnh cảm xúc và phản ứng với môi trường xung quanh. Đây cũng là cụm từ thường được tìm kiếm nhiều khi người bệnh muốn hiểu tâm thần kinh là bệnh gì hoặc tâm thần kinh gồm những bệnh gì.

Về bản chất các rối loạn tâm thần kinh không chỉ tác động đến tinh thần mà còn biểu hiện thông qua cơ thể như đau đầu mất ngủ mệt mỏi hoặc rối loạn giấc ngủ kéo dài. Vì vậy đây là nhóm bệnh cần được đánh giá bởi bác sĩ đúng chuyên khoa để tránh nhầm lẫn giữa rối loạn tâm thần và rối loạn thần kinh. Nhiều người tìm hiểu về sự khác nhau giữa tâm thần và thần kinh cũng bởi sự nhầm lẫn phổ biến này.

2. Vì sao dễ mắc các rối loạn tâm thần kinh hiện nay

Cho đến hiện tại các chuyên gia vẫn chưa xác định một nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh tâm thần kinh. Thông thường tình trạng này hình thành từ sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

Yếu tố di truyền: Những người có người thân từng mắc rối loạn tâm thần kinh thường có nguy cơ cao hơn. Gen không quyết định hoàn toàn nhưng có thể làm tăng mức độ nhạy cảm của hệ thần kinh trước các tác nhân bên ngoài.

Yếu tố sinh học và tổn thương thần kinh: Các chấn thương như va đập vùng đầu nhiễm khuẩn tiếp xúc hóa chất độc hại hoặc ảnh hưởng từ khi còn trong bụng mẹ có thể tác động lâu dài đến cấu trúc và hoạt động của não bộ.

Mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh: Não bộ cần sự ổn định của các chất dẫn truyền để điều hòa cảm xúc và hành vi. Khi các chất này rối loạn người bệnh dễ rơi vào lo âu kéo dài trầm cảm cáu gắt hoặc suy giảm khả năng kiểm soát cảm xúc.

Ảnh hưởng từ cuộc sống và môi trường: Những áp lực kéo dài như thất bại công việc học tập mâu thuẫn gia đình áp lực tài chính hoặc từng trải qua bạo lực lạm dụng có thể khiến tinh thần bị tổn thương nghiêm trọng. Đây cũng là lý do khiến nhiều người phát triển lối suy nghĩ tiêu cực và dễ mắc các rối loạn tâm thần kinh.

3. Dấu hiệu cảnh báo sớm rối loạn tâm thần kinh

Tổng hợp các biểu hiện về cảm xúc, hành vi, nhận thức và thể chất:

Biểu hiện về cảm xúc

Người bệnh thường cảm thấy buồn bã kéo dài lo lắng vô cớ dễ cáu gắt hoặc thay đổi cảm xúc nhanh. Một số trường hợp mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích hoặc cảm thấy vô vọng không còn mục tiêu.

Biểu hiện về hành vi

Thói quen sinh hoạt bị xáo trộn rõ rệt như mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều ăn uống thất thường thu mình không muốn giao tiếp hoặc có hành vi bốc đồng khó kiểm soát. Nhiều người giảm năng suất làm việc và khó duy trì các mối quan hệ.

Biểu hiện về nhận thức

Người mắc rối loạn tâm thần kinh thường gặp khó tập trung hay quên suy nghĩ hỗn loạn hoặc bị lặp đi lặp lại. Một số trường hợp có cảm giác hoang tưởng nhẹ như nghi ngờ quá mức hoặc lo lắng về những tình huống không có thật.

Biểu hiện về thể chất

Cơ thể có thể phản ứng qua các triệu chứng như tim đập nhanh đau đầu dai dẳng mệt mỏi không rõ nguyên nhân run tay khó thở hoặc cảm giác nặng ngực. Đây là nhóm dấu hiệu dễ nhầm với bệnh lý cơ thể nhưng thực chất có liên quan đến sức khỏe tâm thần.

Biểu hiện trong giao tiếp xã hội

Người bệnh đôi khi mất khả năng kết nối với mọi người cảm thấy sợ đám đông hoặc dễ kích động khi đối diện áp lực. Họ có xu hướng tránh các cuộc trò chuyện hoặc tỏ ra thụ động trong giao tiếp.1

Nếu các dấu hiệu này kéo dài hơn hai tuần và ngày càng ảnh hưởng đến công việc học tập hoặc mối quan hệ bạn nên đi kháxm chuyên khoa để được chẩn đoán và can thiệp sớm nhằm tránh diễn tiến nặng hơn.

4. Khi nào cần khám chuyên khoa tâm thần kinh 

Việc thăm khám chuyên khoa tâm thần kinh là cần thiết khi người bệnh xuất hiện các thay đổi bất thường về cảm xúc hành vi hoặc suy nghĩ kéo dài. Nhiều người thường chần chừ hoặc cho rằng tình trạng sẽ tự hết tuy nhiên các rối loạn tâm thần kinh hiếm khi biến mất hoàn toàn nếu không có can thiệp kịp thời. Một số dấu hiệu quan trọng cho thấy bạn nên đi khám càng sớm càng tốt gồm:

Thay đổi cảm xúc kéo dài

Buồn bã lo âu dễ kích động hoặc mất hứng thú với những hoạt động từng yêu thích trong hơn hai tuần. Đây là biểu hiện thường gặp ở người mắc bệnh tâm thần kinh như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.

Hành vi bất thường hoặc khó kiểm soát

Người bệnh trở nên thu mình né tránh xã hội ngủ không đúng giờ hoặc có hành vi bốc đồng khó lý giải. Những thay đổi này cho thấy sự mất cân bằng trong hệ thần kinh và cần được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa.

Rối loạn giấc ngủ dai dẳng

Khó ngủ thức giấc nhiều lần ngủ không sâu hoặc ngủ quá nhiều đều có liên quan đến rối loạn tâm lý. Nếu tình trạng diễn ra liên tục nguy cơ phát triển các rối loạn nặng sẽ tăng cao.

Suy giảm khả năng tập trung và trí nhớ

Khó tập trung quên trước quên sau hay suy nghĩ lặp lại, đôi khi nghi ngờ quá mức. Đây là dấu hiệu thường thấy ở người gặp rối loạn nhận thức hoặc đang tìm hiểu dấu hiệu người bị tâm thần kinh.

Triệu chứng thể chất nhưng không rõ nguyên nhân

Đau đầu kéo dài chóng mặt tức ngực tim đập nhanh rối loạn tiêu hóa mà khám tổng quát không phát hiện vấn đề cơ thể. Những biểu hiện này có thể liên quan đến hoạt động của hệ thần kinh và sức khỏe tinh thần.

Ảnh hưởng rõ rệt đến công việc học tập và các mối quan hệ

Khi rối loạn cảm xúc khiến hiệu suất công việc giảm sút mâu thuẫn gia tăng hoặc khó duy trì quan hệ xã hội người bệnh cần khám chuyên khoa để tránh diễn tiến nặng.

Tự xuất hiện suy nghĩ tiêu cực hoặc hành vi nguy hiểm

Nếu người bệnh nói về việc muốn làm tổn thương bản thân hoặc có hành vi bất thường nên đưa đi khám ngay lập tức để được hỗ trợ chuyên sâu.

Việc khám đúng chuyên khoa sẽ giúp phân biệt rõ tâm thần kinh là khoa gì và tránh nhầm lẫn giữa tâm thần và thần kinh vốn là thắc mắc lớn của nhiều người tìm hiểu về sự khác nhau giữa tâm thần và thần kinh. Thăm khám sớm góp phần rút ngắn quá trình điều trị và phục hồi tốt hơn.

5. Tâm thần kinh iBONE Neuro hướng điều trị hiện đại kết hợp thân tâm

iBONE Neuro là đơn vị chuyên sâu trong thăm khám và điều trị các rối loạn liên quan đến tâm thần kinh với định hướng kết hợp thân tâm mang đến hiệu quả toàn diện. Mô hình điều trị tại đây không chỉ tập trung vào triệu chứng tinh thần mà còn đánh giá cả yếu tố thần kinh sinh học và lối sống nhằm mang lại sự cân bằng bền vững cho người bệnh.

Điểm nổi bật trong phương pháp điều trị gồm:

• Đánh giá đa chiều và cá nhân hóa phác đồ
• Ứng dụng liệu pháp không dùng thuốc kết hợp khoa học thần kinh
• Theo dõi sát và đồng hành trong suốt quá trình
• Không gian điều trị thân thiện

6. Kết luận

Rối loạn tâm thần kinh nếu không phát hiện sớm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, giấc ngủ và chất lượng sống. Việc thăm khám đúng thời điểm giúp người bệnh điều trị hiệu quả và ngăn diễn tiến nặng. iBONE FiSiO ứng dụng hướng tiếp cận hiện đại kết hợp thân tâm để hỗ trợ phục hồi toàn diện. Chủ động kiểm tra sớm luôn là chìa khóa bảo vệ sức khỏe tinh thần.

Thông tin chi nhánh iBONE FiSiO 
Địa chỉ:
67 Đường số 3, KDC Park Hills City Land, P. 10, Q. Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh
Quận 1: 29A Cao Bá Nhạ , P. Nguyễn Cư Trinh, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Tân Bình: 77 Hoàng Hoa Thám, P. 13, Q. Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh
Giờ làm việc: 8:30 – 19:00 (Thứ 2 – Chủ Nhật)
Hotline đặt lịch: 0768.123.768